1. Powód i cel wprowadzenia nadzoru nad lasami niepaństwowymi.
Głównym powodem ograniczenia konstytucyjnego prawa własności w odniesieniu do lasów związane jest z rola jaką lasy odgrywają dla środowiska. Lasy to płuca ziemi, filtrują powietrze, pochłaniają z atmosfery szkodliwy dwutlenek węgla i inne zanieczyszczenia a w zamian wydzielają do atmosfery niezbędny do życia ludzi i wszystkich istot żywych tlen. Ponadto zbogacają powietrze w parę wodną oraz olejki eteryczne. Mają ogromne znaczenie w kształtowaniu mikro i makro klimatu, przeciwdziałają osuwiskom i stabilizują obieg wody w przyrodzie. Zapobiegają również erozji, wyjaławianiu i stepowieniu gleb oraz przyczyniają się do ochrony potencjału genetycznego. Lasy stanowią doskonałą zaporę dla wiatru i ochronę przed powodziami, są miejscem wypoczynku i rekreacji, podnoszą walory krajobrazowe danego terenu i są nieocenionym bogactwem naturalnym, schronieniem i domem dla tysięcy, roślin oraz zwierząt. Korzystny wpływu lasów na klimat, powietrze, wodę, glebę, równowagę przyrodniczą, a przez to szerokie oddziaływanie na warunki życia i zdrowia człowieka ma dużo większe znaczenie niż tylko zaspokajanie potrzeb ich właścicieli. Aby zachować wszystkie funkcje lasów wprowadzono ustawą o lasach zasadę powszechnej ochrony lasów. Do sprawowania pieczy nad przestrzeganiem tej najważniejszej zasady powołano nadzór nad lasami.
2. Nadzór leśny
Nadzór nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa na terenie powiatu biłgorajskiego sprawuje Starosta Biłgorajski prowadząc - przy pomocy własnych służb - gospodarkę leśną na podstawie uproszczonego planu urządzenia lasu lub inwentaryzacji stanu lasu.
Nadzór to zespół oddziaływań organu administracji publicznej na osoby fizyczne i prawne posiadające lasy, w celu wykonania ciążących na tych osobach obowiązków wynikających z ustawy o lasach. Przez nadzór rozumie się zatem prawo do sprawowania kontroli nad czyjąś działalnością, połączone z uprawnieniem do merytorycznego korygowania tych czynności.
Leśniczy sprawujący nadzór nad gospodarką leśną ma prawo do:
nieograniczonego wstępu na działki leśne, prowadzenia czynności administracyjnych, lustracji, kontroli, opiniowania, ustalania kierunków prowadzenia gospodarki leśnej na zasadach racjonalnego gospodarowania, cechowania i legalizacji pozyskanego drewna, pomocy prawnej właścicielom lasów i doradztwa w zakresie swoich kompetencji, nakazywania wykonania określonych czynności w przypadku stwierdzenia niedopełnienia obowiązków przez właścicieli lasów, wydawania decyzji administracyjnych, kontroli wykonania decyzji.
3. Prawa i obowiązki właścicieli lasów
Właściciel lasu ma prawo:
pozyskiwać drewno w posiadanym lesie zgodnie z uproszczonym planem urządzania lasu, decyzją Starosty wydaną na podstawie inwentaryzacji stanu lasu lub zasadami określonymi przez nadzór nad lasami, pozyskiwać drewno nie zgodnie z uproszczonym planem urządzania lasów w przypadku wystąpienia po stronie właściciela sytuacji nadzwyczajnej i losowej, otrzymać dotację z budżetu państwa na pokrycie kosztów zagospodarowania i ochrony związanych z przebudową drzewostanów uszkodzonych przez gazy i pyły przemysłowe, otrzymać dotację z budżetu państwa na częściowe lub całkowite pokrycie kosztów zalesienia gruntów, przeznaczonych do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, do bezpłatnego doradztwa w zakresie gospodarki leśnej, po zwróceniu się w tej sprawie do nadleśniczego, do pomocy nadleśniczego w zwalczaniu przestępstw i wykroczeń w posiadanym lesie, na swój wniosek w tej sprawie, występować w uzasadnionych przypadkach z wnioskiem popartym opinią zarządu gminy, do nadleśniczego, o nieodpłatny przydział sadzonek na odnowienie lasu zgodnie z uproszczonym planem urządzania lasu, zakazać wstępu do lasu stanowiącego jego własność, oznaczając ten las tablicą z odpowiednim napisem.
Obowiązki właścicieli lasów:
Ustawa o lasach zobowiązuje właściciela lasów, do prowadzenia trwale zrównoważonej gospodarki leśnej według uproszczonego planu urządzenia lasu, a w szczególności do:
zachowania w lasach roślinności leśnej, ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu, inicjowania odnowienia naturalnego odnowienia, pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej, przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji starosty, racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji przez: pozyskiwanie drewna nie przekraczających możliwości produkcyjnych lasu, pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochronę runa leśnego.