Wiele z tych tradycji już zanikło i uległo zapomnieniu, niektóre przetrwały dzięki przekazom ustnym lub w formie widowisk obrzędowych. Takim przykładem jest “Wigilia Bukowska" zespołu śpiewaczo - obrzędowego “Jarzębina" z Bukowej odtwarzająca dawne zwyczaje i obrzędy, która młodym ludziom pokazuje, a starszym przypomina, jak to kiedyś bywało.
Poprzedzający święta okres Adwentu jest czasem radosnego oczekiwania na narodziny dzieciątka Jezus, ale też przygotowywania się do godnich świąt i to zarówno pod względem duchowym, jak i przygotowywania domów i obejść na święta. Oprócz przedświątecznych porządków dawniej był to również czas na przygotowywanie dekoracji świątecznych i choinkowych. Były to ozdoby wykonane ze skorupek wydmuchanych jajek, tzw. wydmuszek i orzechów włoskich, przyozdobionych kolorowymi papierkami, watą, piórkami lub zawiniętych w sreberka, łańcuchy ze słomek i kolorowych bibułek oraz pieczone na święta ciasteczka.
Taką wyjątkową, tradycyjną i zarazem bardzo symboliczną ozdobą, były pająki ze słomy. Te ludowe ozdoby wnętrz mieszkalnych wieszane były zwykle na środku izby. Wykonywane były z łatwo dostępnych surowców pochodzenia miejscowego: słomy, fasoli, grochu, piór, włóczki, postrzępionego płótna, czy znacznie później dostępnych, kolorowych bibułek. Przybierały różne kształty i pełniły funkcje dekoracyjne, zawieszane były na środku sufitu lub w świętym kącie. Najprostsze pająki to patyczki lub druty powbijane w burak albo seler i podczepione do sufitu. Występowały też formy od krystalicznych, takich ze słomy, bardzo prostych, złożonych z kilku połączonych ze sobą ażurowych graniastosłupów, aż po bardzo skomplikowane konstrukcje, również ze słomy ale z ozdobami z bibułek i kolorowych papierów w formie kul, jeżyków, harmonijek czy gwiazdek. Pająki wieszano na każde Święta Bożego Narodzenia i zawsze były na nowo wykonywane. Stanowiły one symbol urodzaju i szczęścia w nowym roku.
Największy wachlarz obrzędowości posiada oczywiście Wigilia, wszędzie kojarzona podobnie, przy czym w różnych wioskach i rodzinach przebiegała trochę inaczej, na zasadzie powiedzenia, “co wieś, to inna pieśń". W niektórych domach z samego rana przynosiło się wodę ze źródła, do której należało wrzucić dukata i umyć się w tej wodzie, bo woda służyła zdrowiu, a pieniądz wróżył dostatek. Wspólnym elementem było przestrzeganie, żeby do domu w dzień wigili nie przyszła kobieta, bo sprowadziłaby na ten dom nieszczęścia. Wówczas cały rok się nie wiodło, ludziom i zwierzętom przydarzały się choroby. Przestrzegało się więc, by w wigilię kobiety nie chodziły po wsi, choć zdarzało się, że jakaś złośliwa sąsiadka, celowo przychodziła tego dnia coś pożyczyć, żeby sąsiadom się nie darzyło. Za to szczęście i powodzenie przynosił mężczyzna. Kiedy przychodził pozdrawiał domowników słowami: "Daj Wam Boże szczęścia, zdrowia z wigilią", na co zawsze odpowiadano "Daj Boże nam i Wam". Miało to zapewnić pomyślność wszystkim.
Dzień wigilijny od rana był pracowity, każdy miał przydzielone obowiązki do wykonania. Gospodyni zajmowała się przygotowywaniem wieczerzy, a pozostali domownicy mieli z góry przydzielone zadania do wykonania. Kobiety czyniły przygotowania w domu, mężczyźni pracowali w obejściu. W tym dniu nie wolno było się lenić, "bo kto w wigilię nieroba, ten cały rok będzie nierobiasty". Trzeba było ugotować wieczerzę wigilijną, ale też przygotować karmę dla zwierząt na całe święta. Zboże dla kur, czy konia trzeba było wyjąć z zasieku, czy z beczki, bo jakby się to w Boże Narodzenie robiło to by w następnym roku nie wzeszło i nie urosło. Trzeba było nabrać na zapas kartofli z piwnicy, drwa narąbać i nanieść, ściółki dla zwierząt naszykować, żeby niczego przez święta nie zabrakło. Mówiło się też, że kto by w Boże Narodzenie trząsł trzęsionkę widłami, to "na księżycu patrzą i widzą jak się na ziemi trzęsie".
Z lasu przynoszono jałowiec, bo wierzono, że jałowiec to taki stróż domowy. Obstawiano nim całe domostwo i obejście. Wierzono, że kolce jałowca odstraszą wszelkie zło i nie dopuszczą do domu żadnego nieszczęścia, a spalona w domu gałązka jałowca chroniła domowników i dawała piękny zapach.
Choinkę dawniej ubierało się dopiero w wigilię i nie stawiano jej na podłodze, tylko zawieszana była u sufitu. Oświetlały ją malutkie zapalone świeczki, co było dość niebezpieczne i stanowiło poważne zagrożenie, bo choinka mogła się od tych świeczek zapalić i spłonąć.
Innym ogólnie przyjętym zwyczajem było przynoszenie do izby króla (snopka zboża), składającego się albo z jednego rodzaju zboża, albo z kilku. Głowa rodziny, ojciec, dziadek przychodził do domu z tym królem i mówił: "Pochwalony Jezus Chrystus", a wszyscy odpowiadali "Na wieki wieków. Amen", i dalej: "Daj nam Boże szczęścia, zdrowia z wigilią i świętami" i stawiał go w kącie, w takim widocznym, honorowym miejscu. Za powrósło zakładano ziele, takie co się święci na Matkę Boską Zielną, co dodawało królowi świętości.
Przed samym pośnikiem (wieczerzą wigilijną), przynoszono do domu też siano i słomę. Siano i słoma były w domu przez wigilię i Boże Narodzenie, a król stał do Trzech Króli. Potem rżnięto z tego sieczkę i karmiono tym zwierzęta, bo zboże z króla nie mogło się zmarnować. Słomę zaś rozkładano na środku izby, stawiano na niej dzieżę i przykrywano lnianym obrusem, pod który wkładano siano. Dawniej pośnik jadło się na dzieży, a domownicy wyposażeni w łyżki zajmowali wokół niej miejsca i wszystkie potrawy jedzono z jednej miski.
Pośnik zaczynano po ujrzeniu pierwszej gwiazdki na niebie, na pamiątkę ukazania się gwiazdy betlejemskiej trzem mędrcom ze wschodu. Podzielenie się opłatkiem stanowiło szczególny rytuał, bowiem po odmówieniu pacierza i modlitwy za zmarłych, gospodarz składał życzenia i dzielił się opłatkiem od najstarszego do najmłodszego domownika. Opłatek poprzedzony był napomnieniem żeby wszyscy wybaczyli sobie urazy, bowiem musiał być spożywany w zgodzie i harmonii. Przestrzegano też, żeby nikt nie był boso, bo to mogło wróżyć niedostatek w rodzinie. Odnośnie samych posiłków, to przygotowywano potrawy z tego co urodziło się w polu, sadzie i ogrodzie. Podkładanie opłatka pod miskę, miało upewnić gospodarzy, że poszczególne uprawy obrodzą w przyszłym roku. Jeżeli opłatek przywarł do miski to miało świadczyć o urodzaju i odwrotnie, jeżeli tak się nie stało.
Kogo bolał krzyż (kręgosłup), wskazane było żeby pośnik spożywał na stojąco. Obowiązywały postne potrawy przygotowane na lnianym oleju, a ich ilość i jakość zależała od zasobności gospodarzy. W biednych domach, żeby tych potraw naliczyć jak najwięcej, wszystko liczyło się oddzielnie: kasza gryczana, jaglana, fasola, groch piechotny, olej, miód, itd. Zwykle podawana była: kapusta z grochem i suszonymi grzybami, śledzie, kluski z makiem, ryba smażona, barszcz z uszkami, kasza gryczana, racuchy i kompot z suszu.
Wzruszającym zwyczajem było wiązanie łyżek po wieczerzy, żeby wszyscy domownicy trzymali się razem, żeby nikogo w domu nie ubyło.
Po wieczerzy było wspólne śpiewanie kolęd, a później zaś czas na wróżby. Panny sprawdzały gałązki z wiśni przyniesione do domu w dzień św. Andrzeja, czy zakwitły. Oczywiście te, które zakwitły miały wróżyć szybkie zamążpójście, a te, które uschły wręcz przeciwnie. Były też inne wróżby: przynoszenie drew i liczenie, para świadczyła o małżeństwie, jak nie było do pary, nadal pozostawał stan panieński, dziewczęta wybiegały na dwór i obejmowały dranki w płocie na rozpiętość rąk i odliczały: kawalir, wdowiec, kawalir, wdowiec, żeby się dowiedzieć jaki mąż jest im pisany. Zwyczajem było też, że nasłuchiwały, z której strony pies zaszczeka, bo z tej miał nadejść narzeczony. Chłopcy natomiast szli do studni po wodę wierząc, że przemieni się w wino. Odbywało się też straszenie drzew owocowych, żeby na pewno obrodziły w następnym roku.
Wieczorem, po posiłku gospodarz szedł do obory, aby nakarmić bydło pozostałościami z kolacji wigilijnej i opłatkiem, na pamiątkę ich obecności przy narodzinach Jezusa. Wierzono także, że o północy zwierzęta mówią ludzkim głosem. Nikt tego jednak nie słyszał, bo wszyscy wtedy udawali się do kościoła na Pasterkę. Dzień Bożego Narodzenia spędzano w domu, odpoczywając i jedząc tłusto i bogato. W gości udawano się dopiero w drugi dzień świąt, na św. Szczepana. Wtedy też, w dzień kolędy, chodzili po domach połaźnicy, czyli kolędnicy. Domostwa nawiedzały grupy kolędnicze z herodem, kozą, szopką. Do Święta Trzech Króli przestrzegano świętych wieczorów, czyli nie wolno było wykonywać dodatkowych prac domowych, np. prząść, czy szyć.