Czym jest zasiłek pogrzebowy i kto jest uprawniony do jego uzyskania?
Zasiłek pogrzebowy to kwota 4000 złotych, jaką możemy uzyskać w ramach rekompensaty za koszty, poniesione w wyniku organizacji pogrzebu zmarłej dla nas osoby. Co ważne, w przypadku osób, pracujących w służbach mundurowych (policjanci, żołnierze, strażacy) kwota zasiłku pogrzebowego jest inna oraz regulowana w odrębnych przepisach. Do uzyskania zasiłku pogrzebowego uprawniona jest osoba, zajmująca się organizacją pogrzebu. Nie ma tutaj znaczenia czy jest to najbliższa rodzina zmarłego, choć tak jest najczęściej, czy też jego znajomi bądź zakład pracy. Naczelną zasadą jest to, że zasiłek pogrzebowy przysługuje temu, kto podejmie się organizacji pochówku zmarłej osoby.
Kim według ZUS są osoby trzecie, a kim jest według ZUS rodzina?
Zgodnie z definicjami, którymi posługuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do rodziny zmarłego możemy zaliczyć następujące osoby : wdowców po zmarłym, jego rodziców (także adopcyjnych oraz ewentualną macochę bądź ojczyma), dzieci (własne, osoby, z którą zmarły był w związku małżeński, adoptowane oraz te, które zmarły miał na utrzymaniu i wziął je pod opiekę przed ukończeniem 18 roku życia), rodzeństwo zmarłego, jego dziadkowie oraz wnuki. Warto pamiętać o tym, że do tego wyliczenia nie zaliczają się np. ciocie oraz wujkowie. Z kolei do osób trzecich ZUS zalicza: sąsiadów, areszt śledczy, dom pomocy społecznej, skarb państwa, organizacje kombatanckie, gminę oraz pracodawcę i związek wyznaniowy, do którego należał zmarły.
Jak uzyskać zasiłek pogrzebowy?
Do uzyskania zasiłku pogrzebowego konieczne jest spełnienie kilku wymogów formalnych. Pierwszym z nich jest przedstawienie dowodów, potwierdzających to, że podjęliśmy się organizacji uroczystości pogrzebowych zmarłego. Mogą to być rachunki, związane z pochówkiem z zakładu pogrzebowego. Konieczne jest również załączenie odpisu aktu zgonu osoby, której pochówkiem się zajęliśmy. Te dokumenty wraz z odpowiednim wnioskiem (drukiem ZUS - Z12) składamy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - jego dowolnej placówki, znajdującej się w najbliższej nam okolic. Dodatkowo należy załączyć dokument, potwierdzający ewentualne pokrewieństwo lub powinowactwo. Będą to albo odpisy aktu urodzenia dla potwierdzenia pokrewieństwa, albo odpis aktu z Urzędu Stanu Cywilnego dla potwierdzenia powinowactwa. Należy także dostarczyć dokument, potwierdzający, że zmarły był ubezpieczony w ZUS (pobierał rentę, emeryturę bądź był zatrudniony w pracy). Czas, przez jaki jesteśmy uprawnieni do jego złożenia, wynosi maksymalnie 12 miesięcy od dnia, w którym zmarła pochowana osoba.
Jak jest dokładna kwota zasiłku pogrzebowego?
Na ogół kwota zasiłku pogrzebowego wynosi 4000 złotych. Jednak jest ona zależna od tego, kto podjął się organizacji pogrzebu. Jeśli podjęła się jej rodzina, to należy jej się świadczenie w pełnej wysokości (czyli kwota 4000 złotych). Z kolei, jeśli organizacji pogrzebu podjęły się osoby trzecie, to kwota zasiłku wyniesie tyle, ile wyniosły ich koszty, jednak nie więcej niż 4000 złotych.
Zatem, jeśli zmarł Pan Jan i rodzina postanowiła go pochować w pobliskim cmentarzu, gdzie mają już wykupione miejsce, a mszę odprawił znajomy ksiądz, w wyniku czego cała ceremonia kosztowała 1800 złotych, to rodzina i tak uzyska kwotę zasiłku pogrzebowego w wysokości 4000 złotych. Z kolei, gdyby Pan Jan był samotnikiem, ale bardzo towarzyskim i pochowali go znajomi, wśród których byłby ksiądz i grabarz, a koszty pogrzebu wyniosłyby 2000 złotych, to właśnie taką kwotę by uzyskali. Z kolei, jeśli Pan Jan nie miałby jednak zbyt wielu znajomych i za każdą usługę trzeba byłoby zapłacić, a więc koszty pogrzebu wyniosłyby 5600 złotych, to znajomi Pana Jana uzyskaliby jedynie 4000 zł zadatku.
Sprawa ma się również nieco inaczej u osób, które zostały pochowane na koszt państwa, ale któryś z członków rodziny zakupił na przykład miejsce na cmentarzu. Wówczas przysługuje mu całkowita kwota zasiłku pogrzebowego, czyli 4000 złotych.
Co w sytuacji, gdy zmarły był ubezpieczony, ale nie w ZUS a w KRUS?
W takiej sytuacji mamy w zasadzie tę samą procedurę tyle, że dokumenty dostarczamy do odpowiedniej placówki KRUSu. Należy wówczas złożyć wniosek KRUS SR-26 we właściwej regionalnej placówce.
Co, jeśli zmarły nie był ubezpieczony?
Wówczas zasiłek pogrzebowy będzie należał się, jeśli członkiem rodziny zmarłego będzie osoba, posiadająca ubezpieczenie społeczne w ZUS. Wówczas również należy nam się zasiłek pogrzebowy. Zmiana zachodzi jednak w kwestiach formalnych - jesteśmy wówczas zobowiązani, aby załączyć do wniosku dokument, potwierdzający, że jesteśmy płatnikami składek Zakładu Ubezpieczenia Społecznego. Należy również pamiętać, że zasiłek nie będzie się tyczył osób, będących znajomymi pochowanego. Oznacza to, że jeśli zmarły nie był ubezpieczony, a znajomi podjęli się organizacji ceremonii pochówku, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie będzie objęty żadną podstawą prawną, zobowiązującą go do wypłaty zasiłku pogrzebowego na rzecz znajomych, mimo niewątpliwie poniesionych przez nich kosztów organizacji uroczystości pogrzebowych na rzecz zmarłego.