Pożar sadzy może spowodować pęknięcie komina i przeniesienie się ognia, dymu i bardzo toksycznego tlenku węgla (czadu) do wnętrza obiektu. Wylatujące z komina w czasie takiego pożaru iskry i cząstki palącej się sadzy mogą być przyczyną pożaru sąsiednich budynków lub też materiałów palnych znajdujących się w pobliżu.
Pożary sadzy spowodowane są przede wszystkim zaniedbaniami użytkowników lub właścicieli budynków. Podstawowym i najczęstszym błędem jest brak systematycznego czyszczenia lub brak całkowitego czyszczenia przewodów dymowych. Sadza powstaje w wyniku niepełnego spalania stałego materiału palnego.
Palenie w piecu śmieciami, mokrym drewnem prowadzi do osadzania się cząsteczek sadzy. Ważne jest też prawidłowe użytkowanie urządzeń grzewczych zgodne z zaleceniami producenta oraz ogólnie przyjętymi praktykami.
Aby zapobiec tego typu zdarzeniom należy pamiętać:
- aby spalać w kotłach (piecach) wyłącznie te paliwa (materiały palne), do których palenisko jest przystosowane,
- o systematycznym czyszczeniu przewodów dymowych (piece opalane paliwem stałym) i spalinowych (piece opalane paliwem gazowym).
Apelujemy do wszystkich właścicieli i użytkowników ogrzewanych budynków, aby przed sezonem grzewczym jak również w trakcie, rzetelnie przeprowadzać kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych (dymowego, spalinowego i wentylacyjnego). Sprawdzać należy stan drożności przewodów oraz szczelność całego komina. Gdy nagromadzona jest sadza lub inne zanieczyszczenia, należy je niezwłocznie usunąć, a jeżeli napotkamy na pęknięcia przewodu należy go naprawić.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami:
- ustawy z 07.07.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 ze zm.):
Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2.
Art. 62. 1. Obiekty powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę:
1) okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:
a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);
2) okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
- rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 07.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719 ze zm.):
34. 1. W obiektach lub ich częściach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych w okresach ich użytkowania:
1) od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych — co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej;
2) od palenisk opalanych paliwem stałym niewymienionych w pkt 1 — co najmniej raz na 3 miesiące;
3) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym niewymienionych w pkt 1 — co najmniej raz na 6 miesięcy.
2. W obiektach lub ich częściach, o których mowa w ust. 1, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych.
3. Czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonują osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się przy usuwaniu zanieczyszczeń z przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego.
W razie wystąpienia pożaru przewodu kominowego należy ocenić sytuację i w przypadku stwierdzenia zagrożenia dla siebie lub innych użytkowników obiektu należy:
- zaalarmować osoby przebywające w otoczeniu (w mieszkaniu/domu),
- wezwać straż pożarną - wybrać numer alarmowy 112 lub 998, a po uzyskaniu połączenia spokojnie i wyraźnie przekazać: co się pali (np. sadze w kominie), gdzie się pali (adres), czy potrzebują pomocy lub zagrożeni są ludzie
- poczekać na przybycie straży pożarnej na zewnątrz / ewentualnie pomóc innym potrzebującym pomocy.
W przypadku stwierdzenia, że jest bezpiecznie, nie chcesz pomocy straży pożarnej i decydujesz się na samodzielne ugaszenie pożaru sadzy można postąpić następująco (zawsze w minimum dwie osoby dorosłe):
- Wygasić palenisko (piec, kominek), poprzez ostrożne wybranie materiału palnego do niepalnego pojemnika, a następnie szczelnie zamknąć piec.
- Nie gasić wodą pożaru sadzy, gdyż gwałtowne wychodzenie komina i intensywne parowanie wody może spowodować pęknięcia komina i rozprzestrzenienie się pożaru.
- Obserwować komin na zewnątrz budynku oraz wewnątrz (niższe części komina) czy nie powstają pęknięcia, którymi może wydostać się płomień.
- Jeżeli posiadasz i jesteś w stanie to możesz użyć sita kominowego, które nakłada się na wylot komina co ogranicza intensywność palenia się sadzy, a także zapobiega wydostawaniu z komina palącej się sadzy.
- Skuteczne jest również wsypanie w wylot kominowy soli kuchennej na palącą się sadzę.
Przy wszystkich tych czynnościach należy zachować szczególną ostrożność bowiem działania te wykonuje się w obrębie gorącego pieca i komina (temp.>100 oC)
Zadbaj o właściwe paliwo do pieca, systematycznie czyść przewody kominowe, a nie narazisz siebie i swej rodziny na skutki pożaru sadzy!