Czym jest zator płatniczy?
Do wystąpienia zatoru płatniczego dochodzi w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie otrzymuje w terminie płatności za sprzedany towar lub zrealizowaną usługę. Konsekwencją mogą być znaczące problemy w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, a w skrajnych przypadkach bankructwo. Dużą trudność stanowi fakt, że jeden nieuczciwy kontrahent wystarczy, aby utrudnić lub uniemożliwić działanie wielu firm.
Biorąc pod uwagę prosty przykład, w którym firma X nie otrzymuje płatności za zrealizowane usługi budowlane w terminie, możemy dostrzec, że jeśli w tym czasie było to jej jedyne zadanie zawodowe, to nie będzie ona miała środków na wypłaty dla pracowników, opłacenie składek do ZUS, czy podatków do US. Jeśli korzysta z outsourcingu np. księgowej, to również może mieć trudność z uregulowaniem rachunku. W związku z tym widać, że taką nierzetelność płatniczą, odczują również kolejne poziomy, a nie tylko firma, której nie zapłacono.
Jeśli więc dojdzie do zatoru płatniczego, to tworzy się cały łańcuch zaległych płatności, który może sparaliżować działalność wielu branż. Zatory płatnicze są więc nagromadzeniem zadłużeń, które wpływają również na kolejne powiązane z przedsiębiorcą podmioty.
W jakich firmach najczęściej pojawiają się zatory płatnicze?
Zatory płatnicze pojawiają się przede wszystkim w mikro, małych i średnich firmach. To właśnie w nich najtrudniej o utrzymanie płynności finansowej, o której więcej przeczytasz tutaj. W przypadku takich firm, to duże przedsiębiorstwa odpowiedzialne są na narzucanie długich terminów płatności, często również z różnych powodów nie opłacają swoich należności w terminie, co powoduje trudności z utrzymaniem się takich firm na rynku.
Ochrona dla małych przedsiębiorców
Od 1 stycznia 2020 roku obowiązuje nowelizacja ustawy z 8 marca 2013 o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Głównym celem wprowadzonych zmian było skrócenie zatorów płatniczych. Chodzi przede wszystkim o sytuacje, w których dłużnikiem jest duża firma, a wierzycielem mniejszy przedsiębiorca. Obecnie termin płatności w umowie nie może być dłuższy niż 60 dni, które liczy się od dnia, w którym dłużnik otrzymał fakturę lub rachunek.
W przypadku transakcji pomiędzy dwiema dużymi firmami, również termin regulowania należności nie powinien przekraczać 60 dni. Wyjątek stanowi tu sytuacja, gdy strony już na etapie umowy ustalają inaczej i sytuacja taka nie jest w rażący sposób niesprawiedliwa dla wierzyciela.
Poza tym nowelizacja wprowadza 30 dniowy termin zapłaty w transakcjach handlowych, w których dłużnik to podmiot publiczny, jednak wyłączenie obejmuje placówki medyczne. Warto również pamiętać, że jeśli termin ustalony między stronami będzie przekraczał 60 dni, to w razie pojawienia się sporu pomiędzy stronami, rolą dłużnika będzie udowodnienie, że takie ustalenia nie były krzywdzące dla wierzyciela.
Pomoc ze strony UOKiK
Działania prowadzone przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów mają na celu ograniczenie występowania zatorów płatniczych. Wszczyna on postępowania wobec podmiotów zalegających z płatnościami i ma możliwość nakładania kar pieniężnych. W związku z tym jeśli prowadząc działalność mamy podejrzenie, że dosiągł nas problem zatoru płatniczego, to możemy zgłosić się do UOKiK.
Jednak wszczęcie postępowanie przeciwko podmiotowi, który zalega z zapłatą nie jest automatyczne. Prezes UOKiK podejmuje działania, jeśli stwierdzone zostanie, że suma nieopłaconych, lub opłaconych po terminie należności przez danego kontrahenta, w ciągu ostatnich trzech kolejnych miesięcy wynosi odpowiednio:
5 mln zł. - dotyczy postępowań, które zostały wszczęte w latach 2020/2021.
2 mln. Zł - dotyczy postępowań wszczętych od roku 2022.
Jak radzić sobie z zatorami płatniczymi?
Zator płatniczy to z całą pewnością dla przedsiębiorcy duży problem. Jednak nie zawsze jest to sytuacja zupełnie pozbawiona wyjścia. Rynek oferuje wiele rozwiązań finansowych, które dają przedsiębiorcom możliwość poradzenia sobie z zatorami płatniczymi i rozwiązania sytuacji, która w niektórych przypadkach staje się dramatyczna i grozi nawet upadłością. Przytoczona powyżej ustawa i działania UOKiK to działania ze strony państwa, rozwiązania systemowe, których zadaniem jest zminimalizowanie problemu z nieterminowymi płatnościami lub ich całkowitym brakiem.
Jednak rynek finansowy również proponuje w tym zakresie swoje rozwiązania. Możemy postawić na kredyty dla firm, zarówno gotówkowe, jak odnawialne - w tej kwestii jednak warto omówić dostępne możliwości z doradcą i zastanowić się czy taka opcja będzie dla nas właściwa i jedynie pomoże nam poradzić sobie w trudnej sytuacji i dalej się rozwijać, czy też z czasem będziemy mieli problem ze spłatą i pojawi się większy problem. Kluczowe jest więc dokładne przeanalizowanie własnych możliwości.
Jednym z lepszych i bardziej polecanych sposobów radzenia sobie z zatorami płatniczymi jest faktoring. Ma on różne formy, więc możemy dostosować to rozwiązanie do potrzeb własnych i swojej firmy. Polega ono na tym, że nasze faktury przejmuje zewnętrza firma, której nasi kontrahenci je opłacają. My otrzymujemy swoje wynagrodzenie od razu po wystawieniu faktury, pomniejszone o odpowiednie opłaty z umowy z firmą faktoringową. Ponosimy oczywiście w ten sposób koszt takiego pośrednictwa, jednak rozwiązanie to pozwala nam zapomnieć o zatorach finansowych, czy problemach z płynnością. O regularne płatności martwi się inny podmiot, co zdejmuje nam duży ciężar z barków. Z takich usług można korzystać jednorazowo, lub podpisać umowę na stałe, dzięki czemu będziemy przekazywać wszystkie swoje faktury.