Zez to wada wywołana osłabnięciem mięśni ocznych, która powoduje zmianę kąta patrzenia jednej gałki względem drugiej. Mówiąc prościej - oczy nie patrzą w określonym momencie na ten sam punkt. Ma to swoje konsekwencje zarówno estetyczne, jak i typowo zdrowotne. Zez doprowadza do tego, że ułożenie gałek ocznych nie jest symetryczne. Do tego schorzenie to może doprowadzić do zaburzenia widzenia stereoskopowego.
Rodzaje zeza u psów
Wyróżnia się dwa podstawowe typy zeza: rozbieżny i zbieżny. Pierwszy z nich objawia się oczami odchylonymi względem siebie na zewnątrz, a drugi do wewnątrz. Oprócz tego, w rzadziej spotykanych przypadkach mówi się o zezie grzbietowym, w którym gałki oczne skierowane są ku górze, a także o zezie brzusznym z oczami odchylonymi ku dołowi. Zez nie zawsze musi dotyczyć obu gałek. Bardzo często wadą dotknięte jest tylko jedno oko.
Czym jest zez szczenięcy?
Zez u psów najczęściej występuje w okresie szczenięcym. Wynika on z niedostatecznie dojrzałych jeszcze mięśni odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną. To z kolei może doprowadzać do sytuacji, w których oko zwierzęcia przyjmuje nieprawidłową pozycję. Nie powinno być to jednak powodem do dużego niepokoju. W większości przypadków zez szczenięcy ustępuje samoczynnie wraz z rozwojem psa. Mięśnie oczne stają się z czasem silniejsze i naturalnie kalibrują gałki w taki sposób, by były ustawione w pozycji do prawidłowego widzenia stereoskopowego.
Jednocześnie nie należy całkowicie ignorować zeza u szczeniaka. Przy każdej wizycie kontrolnej u weterynarza warto poprosić o dokładne sprawdzenie wzroku pupila oraz o ocenę zauważonej wady.
Gorzej, jeśli zez po czasie nie znika i np. zaczyna się pogłębiać. Należy wówczas niezwłocznie udać się do weterynarza (najlepiej zwierzęcego okulisty) i rozpocząć proces szukania przyczyn zaistnienia wady.
Skąd bierze się zez u psów?
Zez u psów może być wrodzony lub nabyty. W pierwszym przypadku wada ma podłoże genetyczne, a zwierzę przychodzi już na świat z predyspozycjami do nieprawidłowego położenia gałek ocznych względem siebie. Problem dziedzicznego zeza dotyka chociażby mopsy czy boston terriery.
Zez nabyty jest z kolei objawem poważniejszych problemów ze zdrowiem zwierzęcia. Może być efektem urazów głowy, wodogłowia, schorzeń neurologicznych, nierozwiniętego w pełni układu nerwowego czy nawet nowotworu. Jeśli więc zez pojawia się nagle u dorosłego psa, bądź zaobserwuje się pogłębienie wady u szczeniaka, konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem.
Diagnostyka i leczenie psiego zeza
Diagnostyka zeza polega na znalezieniu głównej przyczyny pojawienia się wady. W pierwszej kolejności bada się oczywiście oczy psa w celu weryfikacji, czy nieprawidłowe pozycje gałek ocznych są problemem czysto okulistycznym. Jeśli poza ułożeniem gałek, oczy są zdrowe, należy szukać przyczyn pojawienia się wady głębiej. Weterynarz z pewnością przeprowadzi dokładny wywiad z właścicielem odnośnie innych zauważonych, niepokojących objawów i na tej podstawie podejmie decyzję o przeprowadzeniu kolejnych badań.
Leczenie zeza zależy zatem od podłoża wady. Jeśli wywołało ją inne schorzenie, konieczne jest wyleczenie go w pierwszej kolejności.
Często zdarza się, że zez jest na tyle niewielki, że nie wpływa na codzienne funkcjonowanie psa. Wówczas nie wdraża się żadnego specjalistycznego leczenia mającego na celu usunięcie wady. Opieka medyczna w takich przypadkach ogranicza się do cyklicznych kontroli, mających na celu wczesne wykrycie ewentualnego pogłębiania się problemu.
Artykuł powstał przy współpracy z Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet Wrocław - Okulsta weterynarz