Jak możesz chronić swoją markę?
Sposoby są co do zasady dwa. Możesz do tego wykorzystać przepisy darmowe i płatne. Pierwsze związane są z kodeksem cywilnym oraz ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Najprościej mówiąc dają minimalną ochronę przedsiębiorcy, który zaczął pierwszy posługiwać się daną nazwą. Brak wymogu rejestracji staje się tutaj problematyczny, bo nigdy do końca nie wiadomo jaki jest zasięg takiej ochrony. Dobrze obrazują to poniższe grafiki.
Takie problemy nie występują, jeżeli zastrzeżesz swoją nazwę i logo w Urzędzie Patentowym. Jak możesz zobaczyć prawo zabezpiecza wtedy Twoją markę na terenie całego kraju. Za ten podwyższony poziom ochrony będziesz musiał zapłacić. Są to jednak kwoty, na które przedsiębiorca może sobie pozwolić.
Zobacz również:
Naruszenie prawa do firmy (Kodeks cywilny)
Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego, masz prawo jako przedsiębiorca do ochrony swojej firmy (czyli nazwy przedsiębiorcy). Kodeks cywilny mówi:
Art. 433. § 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
Co to dla Ciebie oznacza? Przede wszystkim możliwość zażądania, aby konkurent zaprzestał działalności naruszającej Twoje prawo poprzez używanie identycznej lub podobnej nazwy. W ewentualnym sporze musisz jednak udowodnić, że sam pod taką nazwą działałeś pierwszy. Sam wpis do CEIDG czy KRS nie wystarczy. To łączy wszystkie spory o prawa do marek niezastrzeżonych. Zanim sąd oceni czy do naruszenia prawa doszło, musisz udowodnić, że te prawa należą do Ciebie.
Kiedy użycie takiej samej nazwy to czyn nieuczciwej konkurencji?
Ochronę nazwy Twojego przedsiębiorstwa zapewnia Ci również ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Art. 5. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd [...].
Tu decyduje zasada pierwszeństwa posługiwania się konkretną nazwą na rynku. Niemniej już samo pojęcie przedsiębiorstwa jest rozumiane dość szeroko. Tymczasem to właśnie od obecności na konkretnym rynku zależy skuteczność ochrony w oparciu o tę podstawę prawną. Ta ma zwykle zasięg ledwie lokalny. Ochrona ogólnopolska jest możliwa, ale przedsiębiorstwa działające na taką skalę niemal zawsze chronią już swoją nazwę firmy poprzez rejestrację znaku towarowego.
Jednak o kolizji można mówić jedynie, kiedy chodzi o firmy z tej samej branży. Jeżeli są to podmioty z innego sektora rynku, to nie ma ryzyka pomyłki.
Wykorzystanie prawa autorskiego do ochrony nazwy firmy
Tutaj skuteczne wykorzystanie tych przepisów będzie szczególnie trudne. Dlaczego? Ponieważ ten rodzaj prawa chroni autora, rozumianego jako twórcę utworu. Zazwyczaj nie wystarczy zatem samo wymyślanie nazwy firmy, aby móc korzystać z ochrony w tej formie.
Nie słowo, czy ich zlepek będzie bowiem nosiło cechy utworu. W krótkim słowie trudno doszukać się aspektu twórczości. Co najwyżej w słowotwórstwie wybitnie fantazyjnym. Takie nazwy nie nadają się jednak do wykorzystania jako marki, bo są długie i skomplikowane. Sądy odmówiły ochrony prawnoautorskiej określeniom: Alibabki, KOMBI, Papa Dance czy Polak Potrafi.
Musisz udowodnić, że prawa do niezastrzeżonej nazwy Ci przysługują
Co łączy wszystkie powyższe formy darmowej ochrony? Konieczność udowodnienia, że prawa do marki istnieją i należą do Ciebie. Finalnie, decyduje o tym sędzia wydając wyrok. A to rodzi dużą niepewność prawną, jak zinterpretuje przedłożone przez Ciebie dowody.
Jeżeli nie zdołasz przekonać sądu, możesz w najgorszym razie zostać zmuszony do zmiany nazwy firmy. Im dłużej działasz na rynku, tym taka zmiana będzie bardziej bolesna. Tymczasem wszystkich tych problemów możesz łatwo uniknąć. Po prostu zastrzeż swoją nazwę firmy w Urzędzie Patentowym jako pierwszy. Nie daj się wyprzedzić swojej konkurencji.
Co w przypadku rejestracji znaku towarowego?
Nic tak nie wzmacnia prawnej ochrony marki jak rejestracja znaku towarowego. Otrzymasz wówczas świadectwo ochronne, którego treść jasno i bez żadnych wątpliwości potwierdzi:
- co chronisz (logo bądź nazwę),
- z jakimi usługami i towarami jest związany ten monopol,
- jakiego terytorium dotyczy ochrona oraz
- że te prawa przysługują wyłącznie Tobie.
Jest to kluczowy dowód w razie sporu z konkurentem. Nie musisz już niczego dodatkowo wykazywać, jeżeli chodzi o prawa do marki. To wszystko znajduje się już bowiem w treści świadectwa, które samo w sobie jest urzędowym dowodem.
Znak towarowy jako broń na nieuczciwą konkurencję
Mając już w rękach świadectwo ochronne, możesz skutecznie blokować działania konkurentów na popularnych portalach sprzedażowych. Wystarczy, że do administratora prześlesz skan Twojego świadectwa ochronnego. W przypadku ochrony darmowej masz związane ręce do czasu zapadnięcia wyroku w Twojej sprawie. Analogicznie również Twoja konkurencja może od Ciebie żądać zmiany nazwy firmy na podstawie własnego zarejestrowanego znaku towarowego.
Dwa takie same znaki towarowe - jak to możliwe?
Czy zastrzegając znak towarowy, zyskasz monopol na Twoją nazwę firmy? To zbytnie uproszczenie. Dlaczego? Ponieważ znaki towarowe chronią konkretne kategorie produktów lub usług. Dodatkowo znak towarowy działa na obszarze konkretnego terytorium. Zastrzegając to w polskim Urzędzie Patentowym zyskujesz ochronę w granicach naszego kraju. Możesz ją rozszerzyć dodatkowo na obszar Unii Europejskiej lub zarejestrować znak towarowy o zasięgu międzynarodowym.
W każdym wariancie ten monopol prawny dotyczy niszy, w której działasz. Innymi słowy, jeżeli inny przedsiębiorca, który nie jest dla Ciebie konkurencją użyje identycznej nazwy, nie naruszy prawa. Zauważ, że są zegarki ATLANTIC i bielizna ATLANTIC.
Co jeżeli konkurencja zarejestruje mój znak towarowy?
Procedura zastrzegania znaków towarowych niestety na to pozwala. Obecnie ekspert z urzędu nie dokonuje weryfikacji, czy istnieje już podobny znak towarowy do tego, który zgłoszono do ochrony. Do jego zadań należy jedynie sprawdzenie, czy zgłoszone do rejestracji oznaczenie nie ma charakteru opisowego. Czyli, czy nie jest to po prostu opis oferowanego przez Ciebie towaru bądź usługi.
Jeżeli nie skorzystasz z trzymiesięcznego okresu na złożenie sprzeciwu, znak zostanie zarejestrowany. Wówczas Tobie pozostanie podjęcie próby unieważnienia znaku towarowego na drodze stosownego postępowania. Taki spór może potrwać nawet kilka lat.
Podsumowanie
W przypadku ochrony darmowej, dwie firmy mogą istnieć i działać pod tożsamą nazwą, o ile nie są dla siebie konkurencją. Ważne jest także to, czy konsument nie zostanie wprowadzony w błąd przez takie praktyki. Tu wiele zależy od branży. Jeżeli bowiem będą to pokrewne gałęzie biznesu, może dojść do pomyłki. Nie bez znaczenia pozostaje także zasięg terytorialny Twojej firmy. Wszak student z Krakowa nie zamówi pizzy z gdańskiej pizzerii.
Sytuacja jednak zmienia się, gdy masz zarejestrowany znak towarowy. Wówczas nawet nazwa lokalnego warzywniaka zyskuje ochronę na terytorium całej Polski. Choć warzywa zapewne kupują tam mieszkańcy konkretnej dzielnicy, a może nawet osiedla. Znak towarowy można też rozszerzyć na terytorium Unii Europejskiej, a nawet całego świata. Kluczowe jednak, abyś ze zgłoszeniem był pierwszy.