Ćwiczenie pk. ANAKONDA 23 (AN-23) jest dziewiątą edycją największego ćwiczenia Sił Zbrojnych RP. Jest ćwiczeniem narodowym z czynnym udziałem wojsk sojuszniczych i partnerskich. ANAKONDA 23 jest ściśle skoordynowana z amerykańskim ćwiczeniem pk. DEFENDER 23 oraz szwedzkim AURORA 23 w ramach inicjatywy połączenia ćwiczeń wzdłuż wschodniej flanki NATO pod nazwą "Exercise Trifecta".
Ćwiczenie ANAKONDA zagościło na stałe w kalendarzu najważniejszych ćwiczeń w tej części Europy. Ze względu na swój rozmach operacyjny i skalę użycia wojsk ANAKONDA od 2018 roku jest przedsięwzięciem realizowanym w cyklu 3-letnim, planowanym z wyprzedzeniem, ma charakter defensywny i nie jest skierowane przeciwko jakiemukolwiek z państw, scenariusz ćwiczenia bazuje na fikcyjnym podziale geopolitycznym i położeniu państw, a jego przygotowanie rozpoczęło się już w 2021 roku. Ćwiczenie od 2006 roku ewoluowało ze stricte krajowego do ćwiczenia z aktywnym udziałem państw członkowskich NATO i naszych partnerów. Za jego przygotowanie odpowiada Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych im. generała Bronisława Kwiatkowskiego.
ANAKONDA jest niezwykle ważna dla nas wszystkich - obywateli i żołnierzy. Dla wszystkich tych, którzy chcą mieć pewność, że Wojsko Polskie jest dobrze przygotowane, gotowe i zdolne do obrony granic Polski i jej niepodległości, która - pamiętajmy - nie jest dana raz na zawsze. Dlatego, mając na uwadze eskalację zagrożeń w Europie, w związku z nieuzasadnioną agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022 roku, zidentyfikowaliśmy nowe wymagania operacyjne, które wpłynęły na koncepcję ćwiczenia ANAKONDA 23.
Motto serii ćwiczeń to "Służymy aby zwyciężać dla przyszłych pokoleń. My tworzymy zwycięstwo" ("We serve to win for future generations. We produce victory!").
Tegoroczna ANAKONDA składa się z czterech części: ćwiczenia studyjnego z grą wojenną na poziomie strategiczno-operacyjnym (Table Top Exercise - TTX); połączonego ćwiczenia z wojskami (Joint LIVEX); ćwiczenia dowódczo-sztabowego wspomaganego komputerowo (Command Post Exercise/ Computer-Assisted Exercise - CPX/CAX) oraz ćwiczenia eksperymentalnego (Field Experimentation Exercise - FEX). W części aktywnej (Joint LIVEX) ćwiczenia od 17 kwietnia do 16 maja, z fazą kulminacji działań od 6 maja 2023 r. udział weźmie ponad 12 tysięcy polskich żołnierzy oraz kilkuset z państw NATO i krajów partnerskich. Dowódcy 12 DZ, 16 DZ oraz 18 DZ realizować będą działania w przydzielonych obszarach odpowiedzialności. Celem AN-23 jest integracja zdolności militarnych SZ RP, wojsk sojuszniczych, partnerskich oraz układu pozamilitarnego w międzynarodowym środowisku operacyjnym w celu uzyskania zdolności do prowadzenia działań w sojuszniczej operacji w regionie Morza Bałtyckiego, w ramach scenariusza aktywacji sił w ramach Artykułu V Traktatu Waszyngtońskiego.
ANAKONDA 23 obejmuje nowe elementy sztuki wojennej m.in. przeciwdziałanie i reagowanie na zagrożenia hybrydowe. Aktywacja, przemieszczenie sił i środków oraz zgrywanie bojowe na potrzeby ćwiczenia rozpoczęło się w połowie kwietnia. Szkolenie w ramach części aktywnej realizowane będzie na poligonach Drawsko (DPTA), Orzysz (BPTA), Ustka (CPSP) i Nowa Dęba (NDTA), poligonach na terenie Szwecji, Litwy, Łotwy i Estonii. W ćwiczeniu ANAKONDA 23 oraz w ćwiczeniach skoordynowanych (DEFENDER 23, AURORA 23), w ramach których realizowane będzie również szkolenie poza granicami Polski, biorą udział przedstawiciele Sił Zbrojnych z USA, Rumunii, Słowenii, Szwecji, Francji, Litwy, Łotwy, Estonii oraz Turcji. Wśród sprzętu wykorzystywanego podczas fazy ćwiczenia połączonego AN-23 są m. in. czołgi M1 Abrams, bojowe wozy piechoty M2 Bradley, armatohaubice K9 Thunder i AHS Krab oraz wyrzutnie Langusta. Do realizacji epizodów ćwiczenia fazy Joint LIVEX planowane jest także użycie modułów bojowych rakiet przeciwokrętowych NMS.
ANAKONDA-23 angażuje całą architekturę Sił Zbrojnych RP - nie tylko wszystkie rodzaje wojsk, ale również kluczowe elementy układu pozamilitarnego z województw północnej, centralnej a zwłaszcza wschodniej Polski. W ramach interakcji z siłami ćwiczącymi, funkcjonariusze jednostek podległych MSWiA zaangażowani będą w osłonę strategiczną ćwiczenia. Szczegółowy zakres tego współdziałania objęty jest klauzulą bezpieczeństwa informacji. Ponadto, kilkuset uczniów klas mundurowych oraz członków grup rekonstrukcyjnych realizować będzie wybrane epizody taktyczne z wojskami operacyjnymi i WOT. Organizacje proobronne wspierać będą działania wszystkich związków taktycznych biorących udział w ćwiczeniu (12, 16 i 18 DZ).
Ćwiczenia są jednym z najważniejszych elementów systemu szkolenia w Wojsku Polskim. Scenariusz AN-23 przygotowywany jest tak, aby jak najbardziej przypominał rzeczywistą sytuację. Wpisuje się on w profil i dynamikę obecnych zagrożeń i dylematów strategiczno-operacyjnych wzdłuż wschodniej flanki NATO, w tym w regionie Morza Bałtyckiego. Zamierzeniem ćwiczenia jest integracja państw sojuszniczych i partnerskich w celu sprawdzenia poziomu interoperacyjności i zdolności współdziałania rodzajów sił zbrojnych w odpowiedzi na realne zagrożenia w regionie M. Bałtyckiego.