Antoni Małek pochodzi ze wsi Bukowa położonej na terenie Lasów Janowskich (woj. lubelskie). Są to bliskie okolice Biłgoraja, w którym od XVII wieku prężnie się rozwijało sitarstwo. Z czasem rzemiosło to stało się rozpoznawalną marką miasta i okolicznych wsi - zdecydowana większość mieszkańców zajmowała się wyrobem sit oraz ich sprzedażą. Szukając rynków zbytu, sitarze biłgorajscy wędrowali nie tylko po regionie i kraju - zasięg ich wędrówek obejmował obszar między odległymi zakątkami Rosji a Turcją. Rzemieślnicy ci stworzyli swoją odrębną kulturę, wpłynęli także na ekonomiczny rozwój miasta.
Wraz ze zmniejszaniem potrzeby i znaczenia wyrobu sit, region stracił ważną siłę napędową, która przez wieki wpływała na jego charakter. Jednak tradycje sitarskie (w o wiele mniejszej skali) zachowały się wśród mieszkańców okolicznych miejscowości.
Wśród osób, które zajmowały się wyrobem sit, był m.in. ojciec pana Antoniego Małka. Nauczył on tego fachu swojego syna, który podjął się kontynuacji rodzinnych tradycji pracy w drewnie.
Dlaczego #ZnajdźRzemieslnika?
- Słowa kluczowe, hasła i hashtagi to wskazówki ułatwiające poszukiwania, które pomagają znaleźć interesujące nas zagadnienie. Projektem #ZnajdźRzemieślnika chcemy wspomóc tych, dla których celem podobnych poszukiwań jest lokalna kultura ludowa. Pragniemy zaciekawić, opowiedzieć i dać impuls. Osobom, którym temat ten jest obcy - impuls do zainteresowania się własną kulturą regionalną; tym, którzy chcą wiedzieć i umieć więcej - motywację oraz możliwość rozwoju. W naszych działaniach nie skupiamy się jednak wyłącznie na odbiorcach, lecz także na samych mistrzach tradycyjnego rzemiosła. Dzięki projektowi będą mieć oni okazję do zachowania swojej historii, opowiedzenia o dziedzictwie, w którym wyrośli i któremu poświęcili całe swoje życie, do znalezienia uczniów i kontynuatorów oraz do bycia docenionym zarówno w najbliższej społeczności lokalnej, jak i o wiele szerzej. Wychodząc od małych miejscowości, w których dane tradycje tworzyły się i do dziś zachowały, dajemy szansę na to, by prezentowały się one także w nowych środowiskach i okolicznościach - mówi Agata Turczyn z Warsztatów Kultury w Lublinie.
W ramach projektu zaplanowane są warsztaty w pracowni rzemieślnika i powstała wystawa fotografii autorstwa Mateusza Bornego, która do dnia 3 października 2023 roku gości w Biłgorajskim Centrum Kultury.
Na stronie https://re
Zachęcamy również do obejrzenia filmu o Antonim Małku zamieszczonego na serwisie YouTube, w którym dowiemy się, jak wybiera odpowiednie drewno i jak zamienia je w sita. Posłuchamy jego wspomnień o początkach pracy sitarskiej, a także zobaczymy przyrządy i narzędzia pomagające mu w jego zawodzie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2023.