Pełna wersja

Gloria Victis, czyli Chwała Zwyciężonym

2013-01-24 09:24

Pamiątkowy medalion z tym napisem odsłonięto 23 stycznia br. na figurze przy rogu ulic Kościuszki i Czerwonego Krzyża w Biłgoraju. Uroczystość poprzedziła msza św. sprawowana w parafii pw. Św. Jerzego.

Mszę święta sprawowana była w intencji powstańców i zakonników. Kazanie wygłosi ks. dr hab. Czesław Galek - kapelan sióstr z Łabuń.
Ksiądz przedstawił historyczny kontekst wybuchu Powstania Styczniowego w Polsce. Nawiązał do jego kart na Ziemi Zamojskiej i Biłgorajskiej. Przypomniał, że to Powstanie Listopadowe utorowało drogę do Powstania Styczniowego. Całe kazanie przeplatane było cytatami z poezji powstańczej, w tym związanego z naszymi terenami poety Mieczysława Romanowskiego, który zginął w Józefowie. W uroczystościach uczestniczyli członkowie Biłgorajskiego Stwarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej: Tomasz Bordzań i Jan Paluch. Przedstawiali postacie kosynierów. Jan Paluch ubrany był w czerwoną oryginalną sukmanę z epoki, Tomasz Bordzań w rekonstruowany strój powstańca, szyty współcześnie.

Po mszy św. zgromadzeni we współnym marszu przeszli do figury przy ul. Czerwonego Krzyża . Tam odbyło się krótkie nabożeństwo i poświęcenie nowego medalionu. Ks. Stanisław Budzyński przypomniał losy figury - Pomnik wzniesiono w okresie popowstaniowym, na rozległym placyku. Okazały monument składał się z wysokiego kopca ułożonego z głazów narzutowych, otoczony był płotem, pośrodku centralnie znajdował się zelazny krucyfiks z figurą Chrystusa, którego postać nawiązywała do martyrologi narodu polskiego podczas okresu niewoli rosyjskiej. Wysoko na kamieniach umieszczona była odlana żeliwna tabliczka. Na tabliczce znajdował się napis:Bohaterom Powstania Styczniowego - Obywatele Biłgoraja. Na rogach zasadzono 4 akacje. Podczas okupacji niemieckiej wiosną 1944 roku pomnik rozebrano, ścięto akacje, krucyfiks złamano porzucono wraz ztablicą i płotem. Niedaleko mieszkali kowal Stanisław Lenkowicz i ślusarz Klemens Chabros, pozbierali rozrzucone elementy, naprawili krzyż i szybko postawili figurę na dwustopniowej podmurówce. Postawiono żeliwny płot, a w centralnym miejscu ustawiono cokół na który nasadzono zreperowany krucyfiks. Tablica nie została zamontowana, by nie przypominać okupantom o bohaterskim zrywie Polaków z 1863 roku - przypomniał ks. Budzyński, proboszcz parafii Św. Jerzego.

Obecna figura prezentuje stan po renowacji, którą przeprowadzono w 2002 roku z inicjatywy pani Anny Hawryluk, ówczesnej przewodniczącej Komisji Kultury i Oświaty. Aby nawiązać do zniszczonego podczas II wojny światowej pomnika użyto głazów narzutowych, oczyszczono płot i krzyż , wzmocniono oryginalny cokół. Brakuje jedynie zaginionej żeliwnej tablicy upamiętniającej powstańców. Ta uroczyście odsłonięta 23 stycznia br. tablica nosi napis: Gloria Victis - Pamięć i Modlitwa - Bohaterom A.D. 1863.

Red.