Uroczystego otwarcia Kongresu Polskiej Lewicy dokonał Józef Oleksy przewodniczący Komitetu Honorowego. W swym wystąpieniu zwrócił uwagę, że "Polska popadła w zastój rozwojowy, a rządząca prawica nie ma pomysłu, jak wyjść z tego impasu". "Następuje demontaż państwa dobrobytu, ograniczanie praw socjalnych. Na to nie ma zgody" - powiedział Oleksy. Wiceprzewodniczący SLD mianem katastrofy określił problem bezrobocia wśród młodych Polaków, którego rządząca od 8 lat prawica nie jest w stanie rozwiązać. Dlatego Polacy potrzebują poważnej alternatywnej siły wobec prawicy. Józef Oleksy podkreślił, że Kongres jest "spotkaniem partnerskim, rozmową o Polsce i przyszłości" a nie "spotkaniem kuszącym się o jedność organizacyjną" czy próbą "dominacji i podporządkowania sobie jednych podmiotów przez drugich". "Droga do dialogu i porozumienia na lewicy jest otwarta i temu służy m.in. Kongres" - zadeklarował.
Bardzo krytycznie o stanie Polski wypowiadał się Leszek Miller Przewodniczący SLD. Według niego "W czasie kiedy polski kapitalizm pokazał swoją złą twarz, wielu polskich domach nadzieje są coraz mniejsze, a rozgoryczenie coraz większe. Wraz ze wzrostem bezrobocia rosną dysproporcje społeczne i bieda, która - to najgorsze - ma twarz dziecka. Mamy w Polsce pustynie biedy i oazy bogactwa. Kontener często zastępuje mieszkanie komunalne, a chwilówki - pensję pracowniczą. Dobra edukacja staje się wspomnieniem z przeszłości, a nie rodzi nadziei związanych z przyszłością. W publicznych szkołach mamy do czynienia z postępującą segregacją, miejscem upokorzenia staje się szkolna stołówka, a zawartość talerza zależy od grubości portfela rodziców. Zdrowie, edukacja, kultura i inne powinności naszego państwa wobec obywateli oddane są coraz częściej logice zysku i logice pieniądza".
Po części plenarnej Kongresu uczestnicy mogli wziąć udział w 7 panelach programowych, które dotykały najbardziej palących problemów społecznych. Dyskusje odbywały się w panelach: "Nowa polityka społeczna"; "Gospodarka polska wobec światowego kryzysu"; "Przyszłość demokracji"; "Uspołecznienie kultury"; "Lewica XXI wieku"; "Nowoczesna Polska"; "Drogi awansu kobiet - perspektywa zmiany". W dyskusjach panelowych brali udział politycy, eksperci i intelektualiści skupieni wokół różnych lewicowych proweniencji: Jan Hartman, Maria Szyszkowska, Anna Skrzypek, Jacek Raciborski, Monika Płatek, Janusz Reykowski, Barbara Labuda, Kazimierz Kik, Grzegorz Kołodko, Przemysław Sadura, Krystian Legierski, Elżbieta Mączyńska, Jacek Żakowski, Danuta Waniek.
Obrady zakończono odczytaniem 13 punktowej rezolucji końcowej, która uwzględniała wspólne dla wszystkich uczestników Kongresu postulaty programowe.