By ochronić zabytki

Ustawa z 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada na miasto obowiązek sporządzenia programu opieki nad zabytkami. Taki dokument burmistrz sporządza na okres 4 lat. Gminny Program Opieki nad Zabytkami, po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, przyjmuje Rada Miasta.

- Program jest elementem polityki samorządowej, będzie służyć podejmowaniu planowanych działań dotyczących inicjowania, wspierania, koordynowania badań i prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Program opieki nad zabytkami ma pomóc w zarządzaniu zasobem, stanowiącym dziedzictwo kulturowe miasta. Wskazane w programie działania są skierowane na poprawę stanu zabytków, ich rewaloryzację oraz zwiększenie dostępności do nich mieszkańców i turystów. Program m.in. poprzez działania edukacyjne ma też budzić w lokalnej społeczności świadomość wspólnoty kulturowej, roli i znaczenia lokalnych wartości i wspólnych korzeni - wyjaśnił sekretarz miasta Bogdan Kowalik.

Autorami projektu są Robert Ruszczyk z Biura Badań i Dokumentacji Zabytków z Warszawy oraz Tomasz Brytan, regionalista z Biłgoraja.

- Opracowany dokument jest uzupełnieniem wszystkich innych dokumentów planistycznych takich jak studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania miasta, czy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Opisuje on dokładne charakterystykę dziedzictwa kulturowego miasta, w kontekście zarówno uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych. To co jednak jest w tym dokumencie najistotniejsze wyznacza - mówił Robert Ruszczyk.

- W toku analizy określiliśmy trzy priorytety do analizy. Pierwszym jest rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, które jest elementem rozwoju społeczno - gospodarczego, drugim jest badanie i dokumentacja tegoż dziedzictwa oraz promocja i edukacja służąca budowaniu tożsamości lokalnej, trzeci zaś ochrona i kształtowanie krajobrazu kulturowego - dodał Ruszczyk.

Program zawiera charakterystykę zasobów oraz analizę stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Biłgoraja. Na terenie miasta istnieje dwadzieścia siedem obiektów wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków. Jak można przeczytać w dokumencie głównymi zabytkami architektury są trzy zabytkowe kościoły: kościół pw. WNMP, św. Jerzego oraz św. Marii Magdaleny. Zdecydowaną większość zabytków nieruchomych, znajdujących się w Gminnej Ewidencji Zabytków, stanowią domy murowane i kamienice z początku XX w. Pośród tych obiektów znajdziemy również kapliczki czy przydrożne krzyże, a także pomniki, jak np.: Pomnik ku czci Partyzantów. Na tle tych obiektów wyróżniają się obiekty wpisane do rejestru.

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Biłgoraj jest zbieżny z głównymi zadaniami Programu Operacyjnego nr 9 "Dziedzictwo kulturowe", do których należy intensyfikacja ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego, w tym kompleksowa poprawa stanu zabytków oraz rozwój kolekcji muzealnych, poprawa stanu zachowania zabytków, zwiększenie narodowego zasobu dziedzictwa kulturowego, kompleksowa rewaloryzacja zabytków i ich adaptacja na cele inne niż kulturalne.